Tapu Kadastroda işlemlerinde yardıma İhtiyaç duydunuz mu?

Genelge 2014/1

 AMAÇ VE KAPSAM: 
 Bu kılavuz tapu müdürlüklerinin iş akışı ve yetki devrinde ortaya çıkan farklılıkların 
ortadan kaldırılarak işlemlerin belirli standartlarda gerçekleştirilebilmesi ve Kurumsal Kalite 
Yönetim Sistemi ile Kamu Etik Davranış İlkelerinin tam olarak uygulanabilmesi amacıyla 
hazırlanmıştır. 
 Tapu müdürlüklerimize yapılacak başvuruların başlatılması ve sonlandırılmasına 
ilişkin usul ve esaslar aşağıda gösterildiği üzere 8 ana başlık altında incelenecektir. 
A- Genel Açıklama 
B- Kavramlar 
C- Danışma Birimi 
D- Başvuru Birimi 
E- İşlem Servisleri 
F- Tapu/Bölge Müdürlüklerinin Görev ve Yetkileri 
G- Yetki Devri 
H- Etik Kurallar 
 A-GENEL AÇIKLAMA; 
 Yalnızca bu kılavuzun uygulanmasına esas olmak üzere, tapu müdürlükleri 
bulundukları il/ilçenin nüfusu, sosyo-ekonomik yapısı ve tapu işlem yoğunluklarına göre 
kılavuz eki (EK-1) listede yer alan 4 gruba ayrılırlar. Bölge Müdürlüklerinden gelecek 
teklifleri de değerlendirerek grupları belirlemeye ve değiştirmeye Genel Müdürlük yetkilidir. 
 YETKİ DEVRİNE ESAS MÜDÜRLÜK GRUPLANDIRMASI 
ve 
YETKİLERE İLİŞKİN TABLO 
 1. GRUP 2. GRUP 3. GRUP 4. GRUP 
Danışma Birimi VAR BÖLGE MÜD. 
KARAR ALINACAK 
BÖLGE MÜD. KARAR 
ALINACAK 
YOK 
Sıramatik VAR VAR BÖLGE MÜD. KARAR 
ALINACAK 
YOK 
Başvuru Birimi VAR VAR BÖLGE MÜD. KARAR 
ALINACAK 
YOK 
Yetki Devri VAR VAR 
(KISMEN)* 
BÖLGE MÜD. KARAR 
ALINACAK** 
YOK 
İşlem İzleme 
Monitörü 
VAR VAR BÖLGE MÜD. KARAR 
ALINACAK 
YOK 
* 2. Grupta yer alan tapu müdürlüklerinde tapu müdürü; havale, işlem kontrolü veya 
tescil kontrolü yetkilerinden en az birini üzerinde tutmak zorundadır. 
** Havale, işlem kontrolü veya tescil kontrolü yetkilerinden en az biri tapu müdürü 
üzerinde kalmak şartıyla “Yetki Devri” yapılıp yapılmayacağına Bölge Müdürlüğü karar 
verecektir. 
 Yukarıdaki tabloda belirtilen hususlar dikkate alınarak; 1. ve 2. grupta G bendinde 
izah edilen yetki devri hükümleri uygulanacak, 3. grupta yetki devrinin yapılıp  2 
 
yapılmayacağına iş yoğunluğu, dönemsel yoğunluk ve müdürlük personel profili 
değerlendirildikten sonra bölge müdürlüğünce karar verilecek, 4. grupta ise yetki devri 
yapılmayacaktır. 
 Yetki devri yapılan birimlerde üst makamlarla yapılacak yazışmalar ile resmi belge ile 
yapılan taleplerin reddi dışında kalan (haciz, kamu haciz retleri vb.) ret kararları mutlaka tapu 
müdürü tarafından imza edilecek, işlemi hazırlayan personel ve yetkili müdür yardımcısı 
tarafından paraf edilecektir. 
 Yetki devri yapılan birimlerde işlemin yapılması konusunda tapu müdürü ile yetki 
devri yapılan müdür yardımcısı arasında görüş ayrılığı oluşması durumunda, tapu müdürü o 
işleme özgü işlem yetkisini alarak veya konuya ilişkin yazılı emir vererek işlemi 
sonuçlandırılabilecektir. Mevzuattaki yazılı emirle ilgili düzenlemeler saklıdır. 
 Danışma Biriminin; 1. grup tapu müdürlüklerimizde bulunması zorunludur, 2. ve 3. 
grup tapu müdürlüklerimizde danışma biriminin bulunup bulunmayacağı bölge 
müdürlüklerinin değerlendirmesine bırakılmış olup, 4. grup tapu müdürlüklerimizde ise 
danışma birimleri bulunmayacaktır. 
Başvuru ve danışma birimleri ile sıramatik ve işlem izleme monitörü kurulması 
yönünden fiziki imkânsızlık bulunması halinde, bölge müdürlüğünün teklifi üzerine Tapu 
Dairesi Başkanlığınca anılan birim ve/ya sistemin oluşturulmaması/kurulmaması yönünde 
karar verilebilecektir. 
Başvuru birimi bulunmayan müdürlüklerimizde bu birimin görevleri tapu müdürü 
veya müdürlüğe vekâlet eden personel tarafından yerine getirilecektir. 
İşlem İzleme Monitörü; 1 ve 2. grup tapu müdürlüklerimizde bulunacaktır. 3. grup 
tapu müdürlüklerinde bulunup bulunmayacağına ise bölge müdürlüğünce karar verilecek, 4. 
grup tapu müdürlüklerimizde bulunmayacaktır. 
 B- KAVRAMLAR: 
 Temel Belge İncelemesi: Başvuru birimindeki görevli personel tarafından talep edilen 
işleme ilişkin belgelerin şekil yönünden genel olarak incelenmesidir. 
Örneğin: Vekâletname ile yapılan başvurularda temel belge incelemesi yapacak 
personel vekâletnamenin şekli hususlarından olan, vekâletnamenin düzenleme şeklinde olup 
olmadığı, imza, fotoğraf, sayı/numarası, mühür ve benzeri hususların var olup olmadığı 
yönünde inceleme yapacaktır. Temel belge incelemesi yapacak personel, vekâletnamenin 
tasarruf yetkisi, süresi, kapsamı, yetki sınırı, tevkil yetkisi, azil, ayrıntılı incelemeyle belgede 
ortaya çıkacak sahtecilik vb. hususların incelenmesi ile görevli değildir. Bu hususlardaki 
sorumluluk ayrıntılı tasarruf yetkisi kontrolü aşamasında ilgili personelce dikkate alınacaktır. 
Ayrıntılı Tasarruf Yetkisi Kontrolü: Başvuru alındıktan sonra işlem havalesi 
yapılan ve işlem kontrolü yapan personel tarafından TAKBİS ve tapu sicili üzerinde kimlik 
tespitine esas olmak üzere Tapu Sicili Tüzüğü ve ilgili mevzuat uyarınca yapılan incelemedir. 
Bu kontroldeki amaç; işlem sahiplerinin tasarruf yetkisi kontrolüne dayanak teşkil eden 
belgelerin ayrıntılı olarak hem şekil hem de içerik yönünden kontrolünün sağlanmasıdır.  3 
 
Personel, vekâletnamedeki tasarruf yetkisi, süresi, kapsamı, yetki sınırı, tevkil yetkisi, azil, 
tescile esas belgelerdeki kimlik bilgilerinin karşılaştırılması vb. hususlarda sorumlu olacaktır. 
Başvuru Belgesi: Başvuru birimi tarafından TAKBİS üzerinden alınarak elektronik 
veya yazılı ortamda doldurulan belgedir. 
 Eksik Belge: İstem konusu işleme ilişkin belgelerde eksiklik olması durumudur. 
C- DANIŞMA BİRİMİ: 
1. grup tapu müdürlüklerinde zorunlu olarak, 2. ve 3. grup tapu müdürlüklerimizde ise 
bölge müdürlüğünün kararı ile oluşturulan ve sıramatik uygulaması bulunan, işlem 
sahiplerinin birimlerimize ilk girişte muhatap olacağı sıra numarasının verildiği bölümdür. 
 Danışma birimi; 
 1-İşlem talebine ilişkin: Danışma birimi görevlileri, işleme yönelik herhangi bir 
kontrol gerçekleştirmeksizin, başvuranın salt kimlik belgesinin incelenmesi suretiyle ibraz 
edilen belgeler üzerinden kimlik kontrolünü yaparak, sıramatikten sıra numarası vermek 
suretiyle ilgilileri başvuru birimine yönlendirir. 
 2-Belge/bilgi talebine ilişkin: Çiftçi Kayıt Sistemi (ÇKS), Doğrudan Gelir Desteği 
(DGD), Yeşil Karta ilişkin işlemler ile hak sahiplerinin her türlü bilgi ve belge istemlerine 
ilişkin süreçleri yönlendirdiği gibi, yarı zamanlı başvuru alınan birimlerimizde öğleden sonra 
yapılan bilgi ve belge istemine yönelik başvurular da bu birim personeli tarafından karşılanır. 
 3-Halkla ilişkilere ilişkin: Servise havale edilerek işlemleri başlatılan vatandaşlarla, 
işlemi yapmakla görevli personel arasında bağlantı ve eşgüdümün sağlanmasının yanı sıra, 
vatandaşların tapu işlemlerine ilişkin sorularının cevaplandırılması görevlerini yerine getirir. 
İdaremiz tarafından gerçekleştirilen hizmetleri tanıtan, İdarenin erişim ve iletişim bilgilerini 
içeren ve standartları Genel Müdürlükçe belirlenecek broşürler bastırılarak danışma birimi 
ortamında gösterimi sağlanır. 
 Örneğin: Bankadan harcını yatırıp randevu saatinde müdürlüğe müracaat eden işlem 
sahibinin, hangi birime başvuracağına ilişkin bilgilendirilmesi, ilgili birimle irtibatın 
sağlanması veya eksik evrakın ilgili birime iletilmesi vb. görevleri yaparlar. 
 D-BAŞVURU BİRİMİ: 
 Başvuru birimi danışma birimi olan müdürlüklerimizde işlem sahiplerinin sıra 
numarası alarak yönlendirileceği, danışma birimi kurulmasına gerek görülmeyen 
müdürlüklerde ise, işlem sahipleri ile ilk muhatap olacak birimimizdir. 
Danışma birimi bulunmayıp, sıramatik ve başvuru biriminin birlikte bulunduğu 
müdürlüklerimizde, danışma biriminin yukarıda sayılan tüm görevleri başvuru birimi 
tarafından gerçekleştirilecektir. Özellikle sıramatikten sıra alınması işlemi bu birim 
personelinin gözetimi altında yapılacaktır. İstem sahiplerinin yığılmasını ve olası 
yakınmalarını önleyecek tedbirler, tapu müdürü veya müdürlüğe vekalet eden personel 
tarafından alınacaktır.  4 
 
Aynı bina içerisinde hizmet veren tapu müdürlüklerimizde fiziki mekanın uygun 
olması halinde danışma ve başvuru birimleri ortak olarak oluşturulabilecek, bu alanlarda 
çalıştırılacak personel ilgili tapu müdürlükleri ile bağlı bulunulan bölge müdürlüğünün 
koordinasyonu ile belirlenecektir. Sıramatik sistemi ve TAKBİS personel yetkilendirilmeleri 
Bilgi Teknolojileri Dairesi Başkanlığı tarafından ortak kullanıma uygun hale getirilecektir. 
 1-Kontrol Süreci 
 a) İşleme ilişkin belgelerin kontrolü: İşlem tanımlarında zorunlu olan tüm belge 
asılları (fotoğraf, nüfus cüzdanı, mahkeme kararı.vb) bu aşamada istenilir. Ayrıca, tarafların 
telefon numarası, imza ve adres bilgilerinin başvuru belgesine işlenmesi ve işlem sahiplerine 
gerekli açıklayıcı bilgilerin sunulması bu aşamada gerçekleştirilir. Başvuruya ilişkin 
belgelerde herhangi bir eksiklik olup olmadığı temel belge incelemesi yapılarak (bkz: 
Kavramlar) tespit edilir. İşlem belgelerinde eksiklik olması durumunda eksik belgeli başvuru 
alınmayarak, işlem sahibi eksik belgeye/belgelere ilişkin bilgilendirilerek belgeleri 
tamamlaması sağlanacak ve yeniden başvuru numarası alması için yönlendirilir. 
Eksik belgeli başvuru yapılmasına ilişkin işleyişte sistem üzerinden herhangi bir kayıt 
oluşturulmaması durumunda ilerleyen tarihlerde ortaya çıkabilecek şikâyet ve benzeri 
hususların önüne geçilebilmesi amacıyla TAKBİS üzerindeki ilgili bölümde eksik belgeyle 
başvuru yapan kişilerin bilgileri ile birlikte eksikliğe ilişkin açıklama yapılır. Bu tür 
başvuruların kaydı sadece sistemde tutulacak olup herhangi bir şekilde havale yapılmaz, cep 
telefonu numarasını bildirenlere eksiklik hakkında SMS’le bilgilendirme yapılması ile 
yetinilir 
 b) Tasarruf yetkisini kısıtlayan veya tasarruf hakkını yasaklayan durumlar: 
TAKBİS üzerinden başvuru yapılan taşınmaza ilişkin tasarrufu yetkisini kısıtlayan ya da 
tasarruf hakkını yasaklayan bir durumun olup olmadığı incelenir. Bu kapsamda; 
 Yapılan inceleme sonucu işleme ilişkin belgelerin tam olduğu ancak tasarruf hakkını 
yasaklayan bir durumun tespit edilmesi durumunda ilgilinin talebi sisteme kaydedilerek 
ilgilisi ile görevli memur tarafından imzalanan bir adet başvuru belgesi düzenlenerek ilgilisine 
belgeleri ile birlikte geri verilir. Tasarruf hakkını yasaklayan durumu ortadan kaldıran 
belgenin aynı gün içerisinde (öğleden sonra da dahil) başvuru birimine mevzuatta yer alan 
usule uygun olarak sunulması durumunda ilgilinin başvurusunun kabul edilmesi, aynı gün 
içerisinde tasarruf hakkını yasaklayan durumu ortadan kaldıran belgenin sunulmaması 
durumunda istem kabul edilmeyerek, yeniden sıra numarası almaları sağlanacaktır. 
 Yapılan incelemede işleme ilişkin belgelerin tam olduğu ancak tasarruf yetkisini 
kısıtlayan bir durumun tespit edilmesi durumunda kısıtlayıcı durumun kabul edilmediği ifade 
edilir ise, talep sisteme kaydedilerek ilgilisi ve görevli memur tarafından imzalanacak bir 
adet başvuru belgesi, başvuruya esas belgeler ile birlikte ilgilisine geri verilir. Tasarruf 
yetkisini kısıtlayan durumunu ortadan kaldıran belgenin aynı gün içerisinde (öğleden sonra da 
dahil) başvuru birimine mevzuatta yer alan usule uygun olarak sunulması durumunda ilgilinin 
başvurusunun kabul edilmesi, aynı gün içerisinde tasarruf yetkisini kısıtlayan durumu ortadan 
kaldıran belgenin sunulmaması halinde istemin kabul edilmemesi gerekir.  5 
 
 Kısıtlayıcı durumun kabul edilmesi ve işleme yönelik belgelerin tam olması 
durumunda başvuru kabul edilir. İşlem taraflarının birlikte müracaat etmeleri halinde 
kısıtlayıcı durumun yansıtıldığı başvuru belgesi birlikte imzalanır. Tarafların aynı anda ve 
birlikte başvuruda bulunamamaları halinde; takyidatları kabul edecek olan tarafın imzası 
resmi senet imzalanmadan önce başvuru belgesine alınmalıdır. Ayrıca, akdin alınması 
sırasında taşınmaz/taşınmazlar üzerindeki takyidatların varlığı konusunun, vurgulanmasına 
özel önem verilmelidir. 
 Örneğin : 101 ada 1 parsel numaralı taşınmazın satışına ilişkin olarak X tapu 
müdürlüğüne müracaat eden satıcı Ahmet ile alıcı Mehmet’in işleme ilişkin belgeleri tam 
olmasına rağmen taşınmaz üzerinde X BANK lehine 100.000 TL bedelli 1. derecede bir 
ipoteğin olduğu ilgili personelce tespit edilirse başvuru birimi görevlisi tarafından; 
 Alıcı Mehmet ve satıcı Ahmet’in aynı anda başvuru yapması, ipoteğin alıcı tarafından 
kabul edildiğine dair başvuru fişine tarafların beyan ve imzalarının alınması durumunda 
(Örneğin: tapu sicilindeki taşınmazın kayıtlarını inceledim, üzerindeki ayni şahsi hakları ve 
takyidatları kabul ediyorum/ imza) başvuru kabul edilerek işleyiş sürdürülecektir. 
 Alıcı Mehmet ve satıcı Ahmet’in aynı anda başvuru yapmış olmasına karşılık ipotek 
alıcı tarafından kabul edilmez ise, başvuru görevlisince diğer belgelerin tam olması halinde 
sisteme girişi yapılarak kısıtlayıcı durumu da belirten başvuru belgesi tek nüsha düzenlenerek 
diğer belgelerle birlikte ilgilisine teslim edilecektir. İlgililerin ipotek terkinine ilişkin belgeyi 
aynı gün içinde mevzuatta yer alan usule uygun olarak başvuru birimine sunmaları 
durumunda (yeni bir sıra numarası almaksızın) başvurusu kabul edilecek, aynı gün içerisinde 
ipotek terkinine ilişkin belgenin başvuru birimine iletilememesi durumunda ilgililerin yeniden 
başvuru yapması gerekecektir. 
 Sadece satıcı Ahmet’in müdürlüğe başvuru yapması ve alıcı Mehmet’in başvuru 
sırasında hazır bulunmaması ve satıcı tarafından alıcının takyidatı kabul edeceğini ifade 
etmesi durumunda, başvuru kabul edilir. Takyidatları kabul edecek olan tarafın imzası resmi 
senet imzalanmadan önce başvuru belgesine alınmalıdır. Alıcının kısıtlayıcı durumu 
kaldırdıktan sonra başvuru yapmak istediğinin ifade edilmesi durumunda; diğer belgeleri 
tamamsa sisteme girişi yapılmak suretiyle kısıtlayıcı durumu da belirten başvuru belgesi 
düzenlenerek tüm başvuru belgeleriyle birlikte ilgilisine teslim edilir. İlgililerin ipotek 
terkinine ilişkin belgeyi aynı gün içerisinde yeni bir sıra numarası almadan, başvuru birimine 
mevzuatta yer alan usule uygun olarak sunması durumunda başvuru kabul edilir. Aynı gün 
içerisinde ipotek terkinine ilişkin belgenin başvuru birimine iletilememesi durumunda ise, 
ilgililerin yeniden başvuru yapması gerekecektir. 
 2-Başvurunun alınması ve işlem servisine havale; 
 İşlem belgelerinin tam olması, taşınmaz üzerindeki kısıtlayıcı takyidatlarla ilgili olarak 
yukarıdaki “Kontrol Süreci” başlıklı 1 numaralı bendin b alt bendindeki düzenlemelere uygun 
hareket edilmesi durumunda; 
 Başvuruda görevli personel tarafından TAKBİS üzerinden iki nüsha başvuru belgesi 
düzenlenir. Kılavuz eki örnekte gösterilen sütunlar doldurularak oluşturulan nüshalar işlem  6 
 
sahipleri ve başvuruyu alan personel tarafından imzalanır, başvuru belgesinin bir örneği 
ilgilisine verilir. 
 Başvuru belgesinin diğer nüshası ile işleme ilişkin belgeler bir araya getirilerek 
başvuru birimi sorumlusuna ivedi olarak iletilir. 
 Başvuru birimi sorumlusu, kendisine iletilen başvuruları herhangi bir belge incelemesi 
yapmadan, işlemin niteliği, personelin üzerinde bulunan iş yükü, tecrübesi, deneyim 
kazanması/yetişmesi gereken personel olup olmadığı gibi somut unsurları gözeterek TAKBİS 
üzerinden işlem servisinde yer alan personele adil bir şekilde havale eder. Yapılan havaleler 
yetkili tarafından TAKBİS üzerinden takip edilir. Başvuru birimi sorumlusu ile tapu müdürü 
personele yapılacak olan havalelerin adil ve düzenli dağıtımından birlikte sorumludurlar. 
Müdürlükte yetki devri gerçekleştirilmiş olması, işlemlerin adil ve düzenli bir şekilde 
personele dağıtımı ve personelin mevzuat ve işlem konularında yetiştirilmesine yönelik tapu 
müdürünün var olan koordinasyon ve denetim yetkisi ve personelin yetiştirilmesi sorumluluğu 
ile disiplin sorumluluğunu ortadan kaldırmaz. Yetkili tarafından havalesi yapılan işlemlere 
ilişkin belgeler gecikmeye mahal vermeden görevlendirilecek personel tarafından işlemi 
yerine getirmekle sorumlu personele teslim edilir. 
 Başvuru birimi bulunmayan müdürlüklerimizde bu birimin görevleri tapu müdürü 
veya müdürlüğe vekâlet eden personel tarafından yerine getirilecektir. 
 3-Başvuru Birimi Personelinin Dikkat Edeceği Hususlar ve Sorumlulukları: 
 Başvuru birimi personeli kendisine iletilen belgelerin işleme esas belgelerden olup 
olmadığı, gerekli yetkinin genel olarak bulunup bulunmadığı konusunda şekli bir inceleme 
yapmakla yükümlü olup, iletilen belgelerde ayrıntılı tasarruf yetkisinin (Bkz. Kavramlar) olup 
olmadığı, ilgililerin kimlik tespiti ve sicildeki kayıtlardan kaynaklanan hatalar vb. hususlar 
görevi kapsamında değildir. Ancak başvuru birimi personeli işleme ilişkin belgelerde eksiklik 
olmaması, tarafların birlikte başvurmaları durumunda TAKBİS üzerindeki takyidatların 
varlığına ilişkin taraflardan kabul beyanı alınması hususlarının izlenmesi konularında 
görevlidir. Ayrıca, tarafların telefon numarası, imza ve adres bilgilerinin başvuru belgesine 
işlenmesinden, işlem sahiplerine gerekli açıklayıcı bilgilerin sunulmasından, başvuru istem 
belgesinin tam ve doğru olarak doldurulmasından ve başvurunun yetkili kişilerce 
yapılmasından başvuru birimi personeli sorumlu olacaktır. Bu kapsamda; tarafların 
bilgilerinin düzenli bir şekilde girilmesi, gerçek işlem sahiplerinin telefon bilgilerinin sisteme 
aktarılması (emlakçı veya iş takipçilerinin telefon numaraları tarafların telefon numarası 
olarak girilmemelidir) hususlarından başvuru birimi personeli sorumludur. Başvuru 
birimindeki işleyişin kontrol ve koordinasyonundan bu biriminden sorumlu yetkili personel ve 
tapu müdürü birlikte sorumludur. 4. Grup tapu müdürlüklerinde ise, tüm bu hususlardan tapu 
müdürü sorumludur. 
 ORS (Online randevu sistemi) üzerinden yapılan başvurular sıramatik numarası 
alınmaksızın doğrudan başvuru birimine yönlendirilecek ve ORS üzerinden girilen veriler 
zaman kaybının önlenmesi açısından doğrudan başvuru ekranına aktarılacaktır.  7 
 
 Başvuru birimi personelinin işlem sahipleri ile temas noktasında olan personelimiz 
olması nedeniyle işlem sahiplerine güler yüzlü davranması ve mevzuat yönünden yeterli 
açıklamalarda bulunmaları gerekmektedir. 
Müdürlüklerimizde görevli vatandaş ile muhatap olan personel, Kamu Kurumlarında 
Çalışan Personelin Kılık ve Kıyafetlerine Dair Yönetmelik’e uygun olarak giyinmede daha 
hassas davranacak, isim ve unvanlarını gösterir şekilde düzenlenen kendilerini tanıtıcı yaka 
kartlarını sürekli olarak takacak, konuya ilişkin aksaklık olmaması için gereken önlemler 
yetkili müdür yardımcısı ve tapu müdürü tarafından alınacaktır. Yaka kartları Genel 
Müdürlüğümüz resmi internet sitesinde yayınlanan “TKGM Kurumsal Kimlik Klavuzu”na 
uygun şekilde Bölge Müdürlüklerince ilgili personele teslim edilecektir. 
Kurumsal Yaka Kartı Örneği: 
 
 
 Başvuru birimi sorumlusu işlem servislerinde çalışan personelin raporlu/izinli olması 
hususlarını göz önüne alarak havaleleri gerçekleştirirken iş dağılımını dengeli bir şekilde 
yapmak, çok sayıda talebi olan işlem sahiplerinin işlemlerinin aynı personele havale 
edilmemesi hususunda hassasiyet göstermek ve servislerdeki yetkili müdür yardımcıları ve 
tapu müdürü ile konuya ilişkin koordinasyonu sağlamak zorundadır. 
 E-İŞLEM SERVİSLERİ: 
 İşlem servisi başvuru birimi tarafından işlem havalesi yapılan belgelerin ayrıntılı 
olarak incelendiği, akitli ve akitsiz işlemlerin hazırlandığı ve söz konusu taleplerin 
karşılandığı birimdir. 
 1-İşleyiş: 
Başvuru birimi tarafından havalesi gerçekleştirilen belgeler işlem servisi personelince 
elden veya zimmetle teslim alındıktan sonra başvuru sırasına göre görevlendirilen personel 
tarafından incelenmesine başlanır. 
 İşlemi yapmakla sorumlu personel öncelikle işleme konu taşınmaz/taşınmazların tapu 
sicilini ve kimlik tespitine yarar belgelerini (resmi senet vb.) inceler. 
 TAKBİS, kütük ve taşınmaz dosyası üzerinde Tapu Sicili Tüzüğü ve ilgili mevzuat 
uyarınca yapılan inceleme sonucu işleme engel bir durum yoksa, işlem hazırlanarak kontrol 
edilmesi amacıyla yetkili müdür yardımcısına iletilir. Yetkili müdür yardımcısı kendisine 
iletilen işlemleri gecikmeye yer vermeksizin kontrol etmekle görevli ve sorumludur. Yapılan 
kontrolde herhangi bir eksiklik olmaması durumunda işlemi yapan personel tarafından müdür 
yardımcısı ile koordineli bir şekilde işlem sahibine randevu saati, tahakkuk eden harç ve 
döner sermaye tutarları SMS yoluyla bildirilecektir. Tapu Harçları e-devlet üzerinden  8 
 
turkiye.gov.tr sayfasına ve ilgili banka şubelerine elektronik ortamda gönderildikten sonra 
talep sahiplerine TAKBİS üzerinden SMS ile gerekli bilgiler verilerek harçların tahsil 
edilmesi sağlanacaktır. Kontrol uygulaması yapılmadan randevu ve harç tahakkuk bilgileri ile 
ilgili işlem sahiplerine kesinlikle SMS gönderilmeyecektir. İşleme ilişkin hukuki bir engel 
bulunmadığı takdirde; SMS ile en geç saat 14.00 e kadar işlemin tamamlanacağı (randevu) 
gün ve saat ilgilisine bildirilecektir. 
 Randevu saatinde tarafların hazır bulunması durumunda yetkili müdür yardımcısının 
gözetimi altında ilgili personelin huzurunda tarafların işleme ilişkin imzaları alınarak, 
tamamlanan işlem geciktirilmeksizin yevmiye alınacak, işleme ilişkin üretilen belgeler (tapu 
senedi, ipotek senedi vb.) ilgilisine teslim edilecektir. Randevu saatinde gelinmediği takdirde 
talep sahipleri ile ilgili müdür/müdür yardımcısı tarafından yeni bir randevu saati belirlenerek 
işlemin tamamlanması sağlanacaktır. 
 TAKBİS, tapu kütüğü ve belgeler üzerinde yapılan inceleme sonucunda işleme engel 
bir durum mevcut ise işlemi yapmakla görevlendirilen personel, durumu yetkili müdür 
yardımcısına iletecek, yetkili müdür yardımcısının bilgisi dâhilinde işlem sahiplerine SMS 
gönderilerek eksikliğin giderilmesi istenecek, SMS ile hangi müdür yardımcısına müracaat 
edileceği bildirilecek, eksikliğin giderilmesi durumunda işlem sonuçlandırılacaktır. 
 Eksikliğin SMS gönderilerek işlem sahiplerine bildirilmesinden ya da işlemin bittiğine 
ilişkin randevu saati ve harç tahakkuk bilgilerini içeren SMS gönderiminden sonra 20 gün 
içerisinde istem sahiplerinin müdürlüğe müracaat etmemesi durumunda ilgililere “10 gün 
içerisinde müdürlüğe müracaat etmemeleri halinde başvuru belgesi hariç tüm belgelerin 
başvuru fişinde beyan edilen adreslerine üst yazı ile posta/kargo yolu ile iade edileceği” SMS 
gönderilerek bildirilir. Bu 10 günlük süre içinde de müdürlüğe müracaat edilmemesi 
durumunda, TAKBİS üzerinden gerekli açıklamalar yapılarak işlem havale edilen personel 
tarafından sonlandırılacak ve başvuru belgesi dışında diğer tüm belgeler üst yazı ile 
posta/kargo yolu ile ilgilisince bildirilen adrese iade edilecektir. Başvuru belgesi ve üst yazı 
standart dosya planına göre arşivlenecektir. 
 Yetkili müdür yardımcısı, izne ayrılan veya görevinden ayrılan personelin elindeki 
işlerin devir teslimini de Kalite Yönetim Sistemi (KYS) kapsamında oluşturulan 
Rev.No/Tarih:00/19.09.2011 tarih ve B091TKG0010000.FR361 numaralı “İzne veya 
Görevden Ayrılan Memurun Elindeki İşleri Teslim Formu”nun onaylanması suretiyle 
yapmakla yükümlüdür. 
 2- Dikkat Edilecek Hususlar; 
 İşlem servisi personeli kendisine havale edilmiş olan işlemleri makul, izah edilebilir 
bir sürede ve güvenli bir şekilde gerçekleştirme konusunda sorumludur. İşlem sırası daha önce 
olan başvuru evrakının işleme alınmayarak daha sonra yapılan bir başvurunun işleme alınması 
gibi hususların nedenlerinin işlemi yapan personelce TAKBİS’te yer alan açıklamalar 
bölümüne girilmesi, işlem servislerindeki yetkili müdür yardımcıları ve tapu müdürü 
tarafından personele havale edilen işlemlerin sürekli olarak takip edilmesi ve eksikliklerin 
ikmal ettirilmesi sağlanmalıdır.  9 
 
 İşlemi yapmakla görevlendirilen personelimiz her ne suretle olursa olsun istem 
sahipleri ile işlemlerine yönelik olarak iletişim kurmayacak, işleme yönelik eksikliklerin tespit 
edilmesi durumunda işlem servisinden sorumlu yetkili müdür yardımcısının bilgisi dâhilinde 
SMS göndererek bilgilendirme yapacaktır. SMS gönderilerek yapılan bilgilendirmede standart 
dil kullanımına özen gösterilecek, işlemi yapan personelin ismine yer verilmeyerek verilen 
bilgi veya istenilen belgeler açık bir biçimde ifade edilecek ve işlem sahipleri 
yönlendirilecektir. İşlem sahipleri ile irtibat danışma birimi ve ilgili müdür yardımcısı 
aracılığıyla sağlanacaktır. 
 Eksikliklerin giderilme süreci ve akit anında, vatandaşlara gerekli açıklamalar 
yapılarak saydam bir yönetim sağlanacak, akit mutlaka yetkili müdür yardımcısının 
gözetiminde gerçekleştirilecektir. Resmi senet/tescil istem belgesinin imzalanması 
aşamasında işlemi gerçekleştiren memur ve yetkili müdür yardımcısı tarafından, fiil 
ehliyetinin varlığının tespiti amacıyla (hangi işlemin yapıldığı, parasının ödenip ödenmediği 
ile birlikte fiil ehliyetinin tespitine yönelik) taraflara bazı sorular yöneltilerek, fiil ehliyetinin 
var olduğu kanaatine ulaşılması halinde, tarafların kimlik bilgilerinin kontrol edilmesinden 
sonra işlem tamamlanacaktır. 
Tapu müdürlüklerinde çalışan personelden mevzuat bilgisi, TAKBİS kullanımı ve 
işlem yapma kapasitesi bakımından yetersiz görülen personelin mesleki bilgi konulu 
müdürlük içi eğitime tabi tutulmaları, uygun görülen dönemde bölgesel ya da merkezi olarak 
düzenlenen hizmet içi eğitime katılımı hususunda da tapu müdürü ve bölge müdürü koordineli 
çalışma yürüteceklerdir. 
 F-TAPU/BÖLGE MÜDÜRLÜKLERİNİN YETKİ VE SORUMLULUKLARI: 
 Tapu müdürü, müdürlüklerde başvuru uygulamalarının bu kılavuzda belirtilen 
hususlara uygun olarak yerine getirilmesinden, koordinasyonundan, işlemlerin personele adil 
bir şekilde dağıtılmasından ve belirlenen periyot ile personelin birimler arası rotasyonunun 
sağlanmasından sorumludur. 
 Tapu müdürü, yetkili müdür yardımcısı ve işlemi yapan personel arasında görüş 
ayrılığı oluşan durumlarda öncelikle tapu müdürü ile yetkili müdür yardımcısı konuyu 
müzakere ederler. Konuya ilişkin görüş ayrılığının devam etmesi ve tapu müdürünün 
kanaatinin olumlu olması durumunda, tapu müdürü işlemi üzerine alarak veya mevzuata 
uygun şekilde konuya ilişkin yazılı emir vererek sonuçlandırabilecektir. Yetkili müdür 
yardımcısının işlem ve mevzuata ilişkin sürekli görüş ayrılığı yaşaması ya da bu hususu 
alışkanlık haline getirmesi durumunda, tapu müdürü, müdür yardımcısının (yetki devri 
kapsamında) yetkisinin alınmasını bölge müdürlüğüne teklif eder. Teklif ile birlikte yetkisi 
alınan müdür yardımcısının yetkilerinin kime devredileceği hususu da Bölge Müdürlüğünün 
onayına sunulacaktır. Bölge Müdürü beş gün içerisinde teklifi değerlendirerek sonuçlandırır. 
Bölge müdürlüğünce yapılacak incelemeler sonucunda atama ve yer değiştirme mevzuatı 
çerçevesindeki yer değişikliği de dâhil olmak üzere, gerekli diğer tüm idari önlemler 
alınacaktır.  10 
 
 Herhangi bir şekilde yetki devri yapılmayan ve/veya yetkisi alınan müdür 
yardımcılarına tapu müdürü veya yetkili müdür yardımcısı tarafından işlem havalesi 
yapılabilecektir. 
 Tapu müdürü işlemlerin personele adil bir şekilde dağıtılmasının yanı sıra, personelin 
performansını sürekli olarak TAKBİS yönetici fonksiyonlarından takip ederek performansı 
düşük olan, müdürlükte çalışma huzurunu bozan, kronik ve önemli rahatsızlıklar dışında sık 
sağlık raporu alan personel için gerekli önlemleri almaktan sorumlu tutulacaktır. Tapu 
müdürü bu tür personeli ilk önce yazılı olarak uyaracak, devamı halinde disiplin soruşturması 
da dahil olmak üzere her türlü önlemi alarak bölge müdürlüğüne bildirecektir. Bölge 
müdürlüğünce yapılacak gerekli incelemeler sonucunda yer değişikliği de dâhil olmak üzere, 
gerekli diğer tüm idari önlemler alınacaktır. 
 Tapu müdürü müdürlükte oluşabilecek yoğunluğu ortadan kaldırabilmek amacıyla 
günlük olarak personeli rotasyona tabi tutabileceği gibi vatandaşların müdürlükte gereksiz 
beklemelerinin önüne geçebilmek amacıyla tüm önlemleri resen almaktan da sorumlu 
olacaktır. 
 İşlem yoğunluğunun fazla olduğu tapu müdürlüklerindeki başvuruların müdürlüğün 
bağlı olduğu mülki amir ile birlikte belirlenecek saatler arasında alınması (vatandaş 
başvurularının ……………. saate kadar yapılacağı konusunu içeren) ve mülki amirden alınan 
olurun müdürlüğün görülebilecek yerlerine asılması suretiyle vatandaşların 
bilgilendirilmesinin sağlanmasından tapu müdürü, işleyişin kontrolünden ise bölge müdürü 
sorumlu olacaktır. İş yoğunluğunun az olduğu, taleplerin gün içerisinde karşılanabildiği tapu 
müdürlüklerinde başvuruların tam gün alınması uygulaması yapılacaktır. 
 Bölge müdürlükleri yıl içerisinde yapılan denetimlerde, başvuru sisteminin kılavuzda 
belirtilen usullere uygun olarak yapılıp yapılmadığını denetlemekle görevli ve bu hususta 
ortaya çıkabilecek tüm eksiklikleri gidermekle yükümlüdürler. 
 Bölge müdürlüklerimiz Destek Hizmetleri Dairesi Başkanlığı ile koordineli bir şekilde 
yapacakları fiziki mekân düzenlemelerine ilişkin projeleri, bu kılavuzda belirtilen sistemin 
kurulumuna uygun olarak yapmak zorundadır. Örneğin; başvuru birimi için yer ayrılması, 
başvuru biriminin bulunduğu yerlerde uygun sayıda oturma gruplarının bulundurulması, 
işlem servisi ile talep sahiplerinin doğrudan temasının önlenmesine ilişkin fiziki düzenlemeler 
vb. 
G- YETKİ DEVRİ: 
 1-Amaç; Hizmet kalitesinin ölçülmesi ve geliştirilmesi, bürokrasiyi artıran gereksiz 
süreç ve işlemlerin ayıklanması, hizmetlerin etkin, verimli ve vatandaşların istemlerini 
karşılayacak şekilde sunulmasını sağlamak amacıyla yetki devri uygulaması yapılacaktır. 
 2- Sorumluluk; Yetki devrinin yürürlüğe girmesinden sonra gerçekleştirilen akitli ve 
akitsiz işlemlerle ilgili tüm sorumluluk, o işlemi hazırlayan personel ve imzalayan yetkili 
müdür yardımcısına ait olmakla birlikte, yetki devri yapılmış olması, tapu müdürünün sevk ve 
idare, genel kontrol, takip, adil iş dağılımı ve işlemlerin zamanında gerçekleştirilmesi 
yönündeki sorumluluğunu ortadan kaldırmayacaktır.  11 
 
 3- Yöntem; Yetki devri; tapu müdürleri tarafından birim, personel ve işlemin 
niteliğine göre müdür yardımcıları arasından belirlenmek ve bölge müdürünün onayına 
sunulmak suretiyle, Yetki Devrine Esas Müdürlük Gruplandırması ve Yetkilere İlişkin 
Tablo’da yer alan esaslara göre yapılacaktır. Ancak, tapu müdürü, izin, rapor vb. nedenlerle 
görevden ayrılması durumunda Tapu Sicili Tüzüğünün 23’üncü maddesi uyarınca tapu 
müdürlüğüne vekâlet yetkisi vereceği personeli belirleyecektir. 
 Yetki devrinde, hizmetin gerekleri dikkate alınacak, müdürlüğün personel yapısı, fiziki 
durumu ve işlem hacmi gözetilerek, “Birim ”, “Personel ” veya “ İşlem” esaslı olarak yetki 
devri gerçekleştirilebilecektir. Yetki devrine ilişkin yöntemi belirlemeye bölge müdürlüğü ile 
koordineli bir şekilde tapu müdürü yetkili ve sorumlu olacaktır. 
 Tapu müdürü, hazırladığı yetki devrini bölge müdürünün onayına sunacak, yetki devri 
doğrudan veya bölge müdürlüğünce değiştirilerek onaylandıktan sonra yürürlüğe girecektir. 
Yetki devri, 3 veya 6 aylık dönemler halinde ve dönüşümlü olarak uygulanacak, yetki 
devrinin süresi bölge müdürünün onayına sunulan olurda belirtilecektir. 
 Yetki devrine ilişkin onayın müdürlük kayıtlarına alınmasından sonra işlemler yetkili 
müdür yardımcısı ve personel tarafından karşılanmaya başlanılacaktır. 
 Yetki devri dönüşümü sırasında, eksik kalan işler tamamlanacak, yetki dönemi 
içerisinde havale edilmiş işlerin iadesi yapılmayacaktır. 
 Yetki devrinin yapılmış olması, müdürün akitli veya akitsiz işlemlerdeki yetkisini 
kullanmasını engellemeyecek, gerek duyması halinde her zaman bu yetkisini gerekçe 
göstermek koşuluyla (işlem düzeyinde, personel düzeyinde, mahalle/köy düzeyinde ) geri 
alarak kullanabilecektir. 
 Yetkili müdür yardımcıların izinli, raporlu olduğu durumlarda, tapu müdürü tarafından 
mazeretin bitimine kadar olan süre için bir başka müdür yardımcısı yetkilendirilebilecektir. 
 1. grup tapu müdürlükleri dışında tapu müdürleri kesinlikle tüm yetkilerini 
devredemeyecek, havale, işlem kontrolü veya tescil kontrolü yetkilerinden bir kısmını 
üzerinde tutacaklardır. Tapu müdürleri, iş yoğunluğu veya personel eksikliği vb. hallerde tapu 
hizmetlerinin sunumunda aksamaların yaşanmaması için gerekirse uygun gördüğü yetkileri 
söz konusu durum sona erdirilene kadar kullanabileceklerdir. 
 4. grup tapu müdürlüklerinde yetki devri yapılmayacaktır. 
 3.1) Birim Esaslı (Mahalle-Köy Bağlanması) Yetki Devri: 
 Tapu müdürlüğünün iş yoğunluğu, personel durumu, fiziki yapısı, akitli ve akitsiz 
işlemlerin hacmine göre belirlenecek sayıda mahalle ve köylerden gruplar oluşturulmak 
suretiyle yetki devri yapılacaktır. (Örneğin; tapu müdürlüğü mahalle, köy ve diğer işlemler 
göz önünde bulundurmak suretiyle 3 birime ayrılabilecektir. Bu kapsamda; Birinci birim; 
Kurtuluş Mahallesi, Cumhuriyet Mahallesi, Türkobası Köyü, Alagöz Köyü, ikinci birim; 
Gazi Mahallesi, Şehitlik Mahallesi, Zafer Mahallesi, Beyliköprü Köyü, Basri Köyü, üçüncü 
birim; İstiklal Mahallesi, Çamlıca Mahallesi, Sivri Köyü, Sarıhalil Köyü biçiminde birimlere 
ayrılması suretiyle; Müdür yardımcısı Ali ER birinci birim, müdür yardımcısı Şakir KURU  12 
 
ikinci birim, müdür yardımcısı Ediz Deniz ÇALIŞ da üçüncü birim yetkilisi olarak 
görevlendirilmiştir.) 
 3.2) Personel Bağlanmak Suretiyle Yetki Devri: 
 Birden fazla müdür yardımcısı ve yeterli personel bulunan müdürlüklerde, her müdür 
yardımcısına yeterli personel bağlanmak suretiyle takımlar oluşturularak yetki devri 
yapılacaktır. (Örneğin; Birinci birim müdür yardımcı “Ahmet YILMAZ” koordinasyonunda 
personel Ayla Çimen, Çetin Kibar, ikinci birim: müdür yardımcısı “Behzat ÇELİK” 
koordinasyonunda personel Musa Ağır, Mehmet YILDIRIM vb. personel bağlanarak 
birimler oluşturulabilir) 
 3.3) İş ve İşlemlere Göre Yetki Devri: 
 Personel sayısı ve fiziki koşulların uygun olması durumunda belirlenecek periyotlarla 
(3, 6 ay gibi) servisler arası rotasyon uygulanmak suretiyle tapu müdürünün teklifi ve bölge 
müdürlüğünün onayı/oluru ile işlem bazlı servis yapılanmasına geçilebilir. 
Sistemin kurularak servislerin oluşturulması; müdürlüğe son üç yılda yapılan talep 
sayısının ortalaması ile işlem türleri orantısına göre kurgulanacaktır. Hangi işlem/işlemler için 
kaç kişilik servis oluşturulacağı konusunda bölge müdürlüğünün onayı/oluru aranacaktır. 
Günlük/haftalık/aylık talep durumuna göre, tapu müdürü etkin hizmet sunumu için servisler 
arası görevlendirmede değişiklikler yapabilecek, yaptığı değişiklikleri bölge müdürlüğüne 
bildirecek, başvuru sistemi, işlem servisi esasında da aynen uygulanacaktır. 
Müdürlükteki işlem hacmi, iş yoğunluğu, personel yapısı vb. kriterler göz önünde 
bulundurulmak suretiyle, işlemler tasnif edilerek yetki devri yapılacaktır. (Örneğin; birinci 
birim müdür yardımcısı ve ona bağlı personel, satış, intikal, taksim, bağış vb., ikinci birim 
müdür yardımcısı ve ona bağlı personel, imar, kat irtifakı, kat mülkiyeti, ifraz, tevhit, cins 
tashihi vb. işlemlerle görevlendirilebilecektir) 
 4- Ortak İşlemlerin Tamamlanması: 
 Müdürlük düzeyinde ortak işlemler (Haciz konulması gibi ve birim bazlı yetki 
devrinde birden fazla birimi ilgilendiren taksim, ipotek vb. işlemlerde) işlemin havale edildiği 
yetkili müdür yardımcısı ve personel tarafından sonuçlandırılacaktır. 
 5-Yevmiye Defteri: 
 Yevmiye defteri, mevzuat uyarınca tapu müdürü veya vekâlet eden memur tarafından 
açılıp kapanacaktır. 
 6- Akitli ve Akitsiz Belgelerde Yetkilerin Yazılması: 
 Birim yetki onayı alan müdür yardımcısı tarafından, resmi senet ve akitsiz işlem 
belgeleri “Tapu Müdürü” unvanının yerine “Yetkili Müdür Yardımcısı” unvanıyla, “işlemi 
hazırlayan personel” ile birlikte adı ve soyadları yazılarak imzalanır. 
  13 
 
 7- Akitli veya Akitsiz İşlemlerin İmza Alınma Mekânı: 
 Tapu müdürlüğünde akitli veya akitsiz işlemlerin taraflarca sıhhatli ve güvenli bir 
şekilde yapılabilmesi için müdürlüğün uygun bir yerinde (akit masası veya varsa akit odası) 
imza alınması sağlanacaktır. 
 Akitli ve akitsiz işlemlerde yetkili müdür yardımcısı gözetiminde ve işlemi hazırlayan 
memur huzurunda tarafların imzası alınır. İmza alınması sürecinde tapu müdürü (veya vekâlet 
eden memur) veya yetkili müdür yardımcısı tarafından işlemlerin yasal normlara uygun 
gerçekleştirilebilmesi için gereken önlemler alınır. 
 8- Akitli veya Akitsiz İşlemlerin Tamamlanması ve Arşivlenmesi: 
 Akitli veya akitsiz işlemlerin düzenleyen personel ve müdür veya yetkili müdür 
yardımcısı veya vekâlet eden memur tarafından imzalanmasından sonra ayrıca işlemin tescil 
kontrolü yapılır ve imzalanır. İşlemlerin dayanak belgelerinin ilgili mevzuata göre 
arşivlenmesi sağlanır. 
H- ETİK KURALLAR 
 13/04/2005 tarih ve 25785 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Kamu Görevlileri Etik 
Davranış İlkeleri ile Başvuru Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik’te kamu görevlilerinin 
uyması gereken etik ilkeleri belirlenmiş olup Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü Personeli 
Etik Davranış İlkeleri ile Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü Etik Komisyonu Çalışma Usul 
ve Esasları ise 28.12.2010 tarihi itibariyle yürürlüğe girmiş olup 04.01.2011 tarihinde 
personelin etik davranış ilkelerine uygun davranmaları için gerekli tedbirlerin alınması 
kapsamında merkez ve taşra birimlerimize duyurular yapılmıştır. 
 Kamusal Etik ya da Kamu Personeli Etik Anlayışının kavramsal olarak temel amacı 
kamuda etik kültürünü yerleştirmek, kamu görevlilerinin görevlerini yürütürken uymaları 
gereken etik davranış ilkelerini belirlemek bu ilkelere uygun davranış göstermeleri açısından 
onlara yardımcı olmak ve görevlerin yerine getirilmesinde adalet, dürüstlük, saydamlık ve 
tarafsızlık ilkelerine zarar veren ve toplumda güvensizlik yaratan durumları ortadan kaldırmak 
suretiyle kamu yönetimine halkın güvenini artırmak, toplumu kamu görevlilerinden 
beklemeye hakkı olduğu davranışlar konusunda bilgilendirmek olarak sıralanabilecektir. 
 Bu kapsamda, tapu müdürlüklerimizde görev yapan bütün personelin işlem sahipleri 
ve her türlü aracılık faaliyeti yürüten kişilerle olan münasebetlerinde etik davranış ilkeleri ve 
kuralları çerçevesinde yaklaşım göstermeleri, yetkisiz kişilerin işlemlerinin kabul edilmemesi, 
her vatandaşa eşit ve aynı mesafede olunması, işlem sahiplerinin yeterli derecede 
bilgilendirilmesi noktasında her türlü tedbirin alınması ve uygulanması gerekmektedir. Etik 
ilke ve kuralların uygulanmasından tapu müdürü ve bölge müdürü birlikte sorumlu olacaktır. 
 

Hiç yorum yok:

Yorum Gönder